Rối loạn nhân cách ái kỷ là gì? | Safe and Sound

Rối loạn nhân cách ái kỷ là một dạng nhân cách bất thường điển hình về sự ảo tưởng thông qua suy nghĩ, hành động, luôn có nhu cầu được khen ngợi và không có khả năng thấu cảm với những người xung quanh. Các chuyên gia tâm lý cho biết gia tăng nguy cơ trầm cảm, rối loạn lo âu, giảm hiệu suất học tập, công việc,... là những hậu quả thường gặp của rối loạn nhân cách ái kỷ.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Định nghĩa rối loạn nhân cách ái kỷ

Theo chuyên gia tâm lý, rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic personality disorder – NPD) còn được gọi là bệnh ái kỷ, hội chứng ái kỷ, bệnh vĩ cuồng và rối loạn nhân mãn. Rối loạn nhân cách ái kỷ thuộc nhóm B của rối loạn nhân cách - nhóm các rối loạn nhân cách kịch tính, cảm xúc và bất định. Người bệnh có biểu hiện tự cao, có nhu cầu được tâng bốc, nịnh nọt, luôn muốn người khác ngưỡng mộ bản thân, thiếu sự đồng cảm và có tham vọng thành công rực rỡ ở mọi lĩnh vực.

Chuyên gia tâm lý cho biết, rối loạn nhân cách ái kỷ được đặt theo tên của thợ săn Narcissus trong thần thoại Hy Lạp. Narcissus là người yêu bản thân quá mức và đem lòng yêu chính mình khi nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của bản thân ở dưới mặt nước. Chính vì vậy, tên của nhân vật này đã được sử dụng để ám chỉ chứng vĩ cuồng, yêu bản thân một cách thái quá và mù quáng.

Nếu bạn rơi vào tình trạng này cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các chuyên gia tâm lý để quản lý và giảm thiểu các ảnh hưởng. Quá trình chăm sóc thường bắt đầu bằng một cuộc đánh giá cụ thể để xác định mức độ tổn thương mà người bệnh đang trải qua. Dựa trên đánh giá, chuyên gia tâm lý của Safe and Sound sẽ phát triển một kế hoạch điều trị riêng biệt, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người. Lộ trình của Safe and Sound bao gồm:

 

2. Tiêu chuẩn rối loạn nhân cách ái kỷ theo DSM-5

Ảnh 1: Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic personality disorder – NPD) còn được gọi là bệnh ái kỷ

Chuyên gia tâm lý cho biết, người bệnh luôn cho rằng mình là vĩ đại (trong suy nghĩ và trong hành vi), muốn mọi người ngưỡng mộ mình và thiếu sự cảm thông với người khác, bắt đầu sớm ở tuổi thanh niên và biểu hiện trong 5 (hoặc hơn) các triệu chứng sau:

1. Luôn cho rằng mình tài giỏi và quan trọng (ví dụ có nhiều năng khiếu đặc biệt, rất thông minh).
2. Lo lắng một cách kỳ lạ về sự thành đạt không giới hạn, quyền lực, nổi tiếng, sắc đẹp và tình yêu.
3. Tin tưởng rằng mình là người duy nhất và chỉ có những người đặc biệt khác hoặc người ở tầng lớp cao của xã hội mới có thể hiểu và hợp tác với mình được.
4. Luôn đòi hỏi được mọi người ngưỡng mộ mình.
5. Cho rằng mình có nhiều quyền lực, nghĩa là bắt mọi người phải tuân thủ mọi ý kiến của mình.
6. Dễ nổi giận trong quan hệ với mọi người khi ý kiến của mình không được lắng nghe và tuân theo.
7. Bóc lột trong mối quan hệ với mọi người, nghĩa là luôn dành thuận lợi về phía mình.
8. Thiếu sự đồng cảm, không muốn nhận ra hoặc không muốn xác định cảm xúc và nhu cầu của người khác.
9. Thường ghen tị với người khác hoặc tin rằng người khác ghen tị với mình.

10. Thái độ hoặc hành vi ngạo mạn, kiêu căng.

3. Điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ

Người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ gần như không nhận thấy sự bất thường về nhân cách của bản thân và rất hiếm khi chủ động tìm gặp chuyên gia tâm lý. Đa phần bệnh nhân đến phòng khám để chuyên gia tâm lý tham vấn khi gặp phải những khó khăn trong cuộc sống hoặc tìm kiếm giải pháp cho những rối loạn tâm thần đi kèm.

Các phương pháp điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ gồm:

3.1. Liệu pháp tâm lý

Ảnh 2: Liệu pháp tâm lý là phương pháp chính trong điều trị bệnh rối loạn nhân cách ái kỷ

Theo chuyên gia tâm lý, liệu pháp tâm lý là phương pháp điều trị chính đối với bệnh ái kỷ. Trong đó, phương pháp được áp dụng phổ biến nhất là liệu pháp nhận thức hành vi. Mục tiêu của phương pháp này là giúp bệnh nhân xác định được tài năng, thế mạnh của bản thân và giúp đỡ người khác không vì mục đích cá nhân. Các chuyên gia tâm lý cho biết, liệu pháp nhận thức hành vi giúp bệnh nhân dần hình thành sự đồng cảm với những người xung quanh và giảm nhu cầu được khen ngợi, ngưỡng mộ một cách thái quá.

Bên cạnh việc điều chỉnh sự lệch lạc trong suy nghĩ, nhận thức và hành vi, chuyên gia tâm lý còn giúp bệnh nhân duy trì các mối quan hệ thật sự mà không vì mục đích nâng cao giá trị bản thân, học cách kiểm soát cảm xúc, chấp nhận thất bại và thẳng thắn đối diện với những lời chỉ trích, phê bình.

3.2. Liệu pháp hoá dược

Thuốc ít được sử dụng trong điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ vì không mang lại lợi ích lâu dài. Tuy nhiên, bác sĩ, chuyên gia tâm lý cũng có thể chỉ định dùng thuốc để giảm các cảm xúc tiêu cực và cải thiện triệu chứng của các bệnh tâm thần kết hợp. Một số loại thuốc được dùng trong điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ như: thuốc chống trầm cảm, thuốc giải lo âu, thuốc an thần.

Để giúp khách hàng, các chuyên gia của Safe and Sound luôn đồng hành với bạn, giúp bạn:

- Một bộ não tràn đầy suy nghĩ tích cực nhờ loại bỏ được những suy tư không quan trọng hoặc sai lệch.

- Một tinh thần sảng khoái, hết lo âu để bạn có thể tận hưởng những điều tốt đẹp mà cuộc sống ban tặng.

- Một tâm thế tự tin, vững vàng để đưa ra những quyết định nhanh hơn, đúng đắn hơn trong công việc, từ đó gia tăng sức mạnh về tài chính, sự nghiệp và cả sự tự hào.

4. Đội ngũ chuyên gia Safe and Sound có thể giúp đỡ gì cho bạn?

Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.

Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…

- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý

- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả

- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững

Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:

- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.

- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.

- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.